- De oorlog in Oekraïne is eind deze maand precies twee jaar aan de gang, waarbij militair gezien nog altijd sprake is van een patstelling.
- Er is geen uitzicht op een spoedig einde van het conflict.
- Business Insider bespreekt vier scenario’s over hoe het conflict tussen Oekraïne en Rusland kan eindigen.
- Lees ook: Rusland heeft genoeg tanks en andere wapens om nog zeker 2 tot 3 jaar grote verliezen te incasseren in Oekraïne, aldus analisten
Het is inmiddels bijna twee jaar geleden dat Rusland op 24 februari 2022 een grootschalige invasie uitvoerde in Oekraïne.
Sindsdien hebben hevige gevechten de strijd getekend, met honderdduizenden doden en miljoenen ontheemden tot gevolg.
Een enorm Russisch leger van 360.000 man trok Oekraïne in tijdens de eerste maanden van de invasie. Tegen alle verwachtingen in dwongen Oekraïense soldaten de Russen om zich terug te trekken uit de buurt van de hoofdstad Kyiv en uit het noorden van Oekraïne.
Er waren nog meer overwinningen voor Oekraïne toen de stad Cherson werd bevrijd, en rond Charkov, waar de troepen van Poetin werden verslagen.
Maar het langverwachte tegenoffensief van Oekraïne dat in de zomer van 2023 werd gelanceerd, stagneerde na slechts enkele kleine territoriale overwinningen. Sindsdien is de frontlinie vrijwel bevroren geraakt in een uitputtingsslag.
Afgelopen weekend werd bekend dat het Oekraïense leger zich na een maandenlange strijd terugtrekt uit de noordoostelijke stad Avdiivka, die wordt beschreven als de "poort" naar de regio Donetsk. De val van de stad markeert een van de grootste veranderingen aan het front sinds Rusland in mei 2023 de stad Bachmoet innam.
Hoe de oorlog afloopt, valt momenteel niet te voorspellen. Maar er is wel een aantal mogelijkheden te bedenken. Hieronder geven we vier scenario's.
1. Oekraïne houdt stand
Westerse militaire deskundigen zeggen dat voor Oekraïne veel afhangt van de vraag of de westerse militaire en financiële hulp het land blijft binnenstromen en of het Russische moreel door de lange duur van de strijd afneemt.
Oekraïne is sterk afhankelijk van de militaire en financiële steun van de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Als het land die blijft ontvangen, zouden de Oekraïense troepen in een goede positie kunnen verkeren om Russische offensieven af te slaan, gaf directeur Max Bergmann van de denktank Center for Strategic and International Studies (CSIS) afgelopen week aan tijdens een persconferentie
Bergmann noemde het debat in het Amerikaanse Congres over een hulppakket van 60 miljard dollar cruciaal voor het verloop van de oorlog.
"Als die financiering wordt goedgekeurd, twijfel ik er niet aan dat Oekraïne in 2024 in staat zal zijn om het Russische offensief volledig te neutraliseren", zei hij. "Ik zou zelfs vrij optimistisch zijn over het potentieel van Oekraïne in 2025."
Het Amerikaanse steunpakket kreeg afgelopen week voldoende steun in de Senaat , maar de vraag is vooral wat er gebeurt in het Huis van Afgevaardigden, waar de Republikeinse partij een meerderheid heeft.
Oekraïne heeft een aantal opmerkelijke overwinningen geboekt die van doorslaggevend belang kunnen zijn voor de uitkomst van de oorlog.
In de strijd tegen de Russische Zwarte-Zeevloot claimt het Oekraïense leger een aantal belangrijke schepen tot zinken te hebben gebracht, waaronder het amfibische schip de Caesar Kunikov en het grote landingsschip de Novocherkassk.
Zulke schepen zijn van vitaal belang voor Rusland, omdat ze "een van de belangrijkste manieren zijn waarop de Russen munitie naar de frontlinies in Zuid-Oekraïne krijgen", aldus militair analist Eliot Cohen van het CSIS. "In de maritieme campagne zijn de Oekraïners opmerkelijk succesvol geweest."
Een verandering in het leiderschap van één van de twee strijdende partijen zou ook doorslaggevend kunnen zijn voor de uitkomst van de oorlog, aldus Cohen. Hij merkt op dat de meeste oorlogen op deze manier eindigen. "Ik zie de Oekraïners niet opgeven, want dit is een existentiële oorlog voor hen. Het is geen existentiële oorlog voor Rusland."
2. Russische overwinning
Het leger van Oekraïne heeft aanzienlijke verliezen geleden, zowel wat betreft de munitievoorraden als het aantal troepen. Zonder extra westerse steun, zou dit kritiek kunnen worden voor de troepen van president Volodymyr Zelensky. Dat geldt zowel militair als psychologisch, aldus Cohen.
"Het is heel belangrijk om niet de indruk te wekken dat de Verenigde Staten het vertrouwen in Oekraïne hebben verloren", zei Cohen tijdens de persbijeenkomst. Hij wees erop dat het intense debat over het Amerikaanse steunpakket waarschijnlijk heeft bijgedragen aan het "aanwakkeren" van meer Europese steun.
Cohen en Bergmann refereerden tijdens de persconferentie ook aan de plotselinge ineenstorting van het Duitse leger aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Ook in het geval van Oekraïne is er een risico dat verdedigingslinies vrij plotseling breken.
"Niemand verwachtte dat de Eerste Wereldoorlog zou eindigen in november 1918", lichtte Cohen toe. "In september, zelfs begin oktober 1918, werden er nog plannen gemaakt voor de campagnes van 1919. Er was niet slechts één ineenstorting aan de Duitse kant, maar een reeks ineenstortingen. Ik denk dat in dit geval iets soortgelijks zou kunnen gebeuren."
Bergmann stelde dat een uitputtingsslag Rusland wel eens goed zou kunnen uitkomen, als de Oekraïense wapenvoorraden verder slinken. "In een uitputtingsoorlog kunnen linies breken, als de zwakkere partij te weinig slagkracht overhoudt. Juist daarom is de militaire steun cruciaal."
3. Een vredesovereenkomst
Persbureau Bloomberg meldde in januari dat Poetin lijntjes had uitgezet naar de Verenigde Staten, wat de indruk wekte dat de Russische president bereid was om gesprekken aan te gaan over het beëindigen van de oorlog.
Maar een woordvoerder van het Kremlin ontkende dit en zei dat "het absoluut niet overeenkomt met de werkelijkheid".
Adrienne Watson, woordvoerster van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad, zei dat de VS "niet op de hoogte waren van de beschreven verschuivingen in het Russische standpunt" en dat "het aan Oekraïne is om te beslissen of, wanneer en hoe het met Rusland wil onderhandelen".
De Russische president heeft ook indirect een staakt-het-vuren voorgesteld, iets wat de VS geweigerd heeft te overwegen tenzij Oekraïne betrokken is bij de besprekingen, meldde persbureau Reuters.
4. Nucleair conflict
Poetin heeft sinds het begin van de invasie meerdere malen gedreigd met het gebruik van kernwapens, maar het Westen is verdeeld over hoe serieus de opmerkingen van de Russische president genomen moeten worden.
Militair strateeg Seth Jones van het CSIS zei eerder tegen Business Insider dat het gebruik van kernwapens grote risico's met zich meebrengt. Daarbij speelt ook het gevaar van nucleaire fall-out op Russische grondgebied, als Poetin kernwapens inzet.
Volgens Jones zijn de risico's van het doorbreken van het taboe op de inzet van kernwapens waarschijnlijk groter dan de voordelen. "Wat zou dat betekenen voor het regime van Vladimir Poetin? Ik denk dat de VS al behoorlijk krachtig hebben gecommuniceerd dat alle kansen verkeken zijn voor Rusland, als het land kernwapens zou gebruiken".
